|
Formy zadań sprawdzianu |
|
|
|
 |
|
Zadania pisemne dzielą się na zadania otwarte i zadania
zamknięte.
W zadaniach otwartych uczeń samodzielnie formułuje i
zapisuje odpowiedź. Samodzielność w formułowaniu
odpowiedzi to zarówno zaleta, jak i wada tych zadań. Zaleta, bo śledząc
rozwiązania tych zadań można w niektórych z nich, dostrzec tok rozumowania
ucznia, jego kreatywność, operowanie wiedzą. Oprócz wyniku daje się
zaobserwować metodę i jej realizację w danym zadaniu.
Samodzielność jest także ich |
|
wadą, albowiem wielu uczniom sprawia ogromną
trudność zredagowanie choćby krótkiej wypowiedzi pisemnej i zajmuje im to
więcej czasu niż merytoryczne rozwiązanie zadania. Punktowanie zadań
otwartych jest bardzo trudne i mimo stosowania przez oceniających tych
samych kryteriów oceniania ocena nie zawsze jest w pełni obiektywna.
W zadaniach zamkniętych uczeń wskazuje odpowiedź spośród zaproponowanych.
Punktowanie tych zadań nie jest zależne od punktującego, zatem ocena ich
jest obiektywna. Dzięki obiektywizmowi punktowania zadania te mają tym
większe zastosowanie im bardziej masowe badania.
|
|
|
|
ZADANIA OTWARTE
|
|
|
|
Forma zadania |
Czynność ucznia |
|
Zadanie rozszerzonej odpowiedzi (skrót: RO) |
Uczeń pisze dłuższy tekst na zadany temat lub rozwiązuje
zadanie wymagające wielu różnych czynności, zapisuje kolejne kroki,
przedstawiając swoje rozumowanie. |
|
Zadanie krótkiej odpowiedzi (skrót: KO) |
Uczeń podaje rozwiązanie zadania, problemu w formie
rysunku, pojedynczego słowa, liczby, zdania, wyrażenia matematycznego,
rysunku, elementu diagramu lub wykresu. |
|
Zadanie z luką (skrót: L) |
Uczeń uzupełnia zdanie brakującym wyrazem, zwrotem lub
wyrażeniem matematycznym. Wpisuje w wolne pola brakujące słowa, liczby,
daty lub uzupełnia rysunek. |
|
|
|
|
|
typ (RO) |
Przykłady |
|
1. |
Moja ulubiona pora roku. Opisz wybraną porę roku i
uzasadnij, dlaczego ją lubisz. Pamiętaj o poprawnej
pisowni.
|
|
(Pory roku) |
|
2. |
Mama zostawiła Oli 10 zł i listę zakupów: |
|
Które opakowanie ciastek i mleka powinna wybrać Ola, aby
na wszystkie artykuły z listy wystarczyło pieniędzy? Zapisz obliczenia. Podaj wszystkie poprawne odpowiedzi.
|
|
|
(Pierwszy dzień wakacji) |
 |
W zadaniu rozszerzonej odpowiedzi (RO)
badanych jest wiele umiejętności. Za tego typu zadanie można uzyskać
dość dużą liczbę punktów. |
|
|
|
|
|
|
typ (KO) |
Przykład |
Co i dlaczego najczęściej robisz, gdy w wolnym czasie
nie oglądasz telewizji?
...........................................................................................................................
........................................................................................................................... |
|
(Przed telewizorem) |
|
|
Zadanie krótkiej odpowiedzi (KO) bada zwykle jedną lub
dwie umiejętności.
W porównaniu z zadaniem RO zadanie KO jest mniej czasochłonne, ale także
można za nie zdobyć znacznie mniej punktów. |
|
|
|
|
|
typ (L) |
Przykład |
 |
Miejscowość Gaj jest położona na ……………………………. od
miejscowości Bór
(określ kierunek geograficzny)
Wokół Gaju rosną lasy ............................... .
(określ rodzaj lasu) |
|
(W lesie) |
|
|
Zadanie z luką (L) sprawdza na ogół jedną umiejętność.
Wykonanie takiego zadania polega na uzupełnieniu wolnego miejsca i nie
jest czasochłonne. |
|
|
|
|
|
Rozwiązując zadania otwarte uczeń sam dobiera sobie, zgodnie
z poleceniem, najbardziej skuteczną metodę wykonania zadania i sposób
prezentacji rozwiązania. Zadania otwarte znacznie częściej występują w
podręcznikach niż zadania zamknięte. |
|
|
|
ZADANIA ZAMKNIĘTE |
|
|
|
Forma zadania |
Czynność ucznia |
|
Zadanie wielokrotnego wyboru (skrót: WW) |
Uczeń wybiera prawidłową lub najlepszą odpowiedź spośród
kilku podanych propozycji. |
|
Zadanie na dobieranie (skrót: D) |
Uczeń tworzy, według podanych kryteriów, pary elementów,
które wybiera z dwóch zbiorów. Do zbiorów tych
mogą należeć: wyrazy, wypowiedzenia, wyrażenia, rysunki itp. |
|
Zadanie typu prawda – fałsz (skrót: PF) |
Uczeń ocenia prawdziwość podanych zdań, poprawność
wykonanych rachunków, diagramów, wykresów i innych rysunków. |
|
|
|
|
typ (ww) |
Przykłady |
|
1. |
Ile 15-litrowych konewek wody potrzeba do podlania
grządki o powierzchni 6 m2, jeśli na 1 m2
powierzchni należy wylać 10 litrów wody?
|
|
(Ogrody) |
|
2. |
Ania i Jacek zbierali w lesie grzyby. Zebrali 13
prawdziwków i 4 razy więcej maślaków. Które wyrażenie pozwoli obliczyć,
ile grzybów zebrali?
| |
|
|
|
| A. 13 + 4 + 13 |
B. 13 + 4 × 13 |
C. 13 + 4 |
D. 4 · 13 |
|
|
|
(W lesie) |
|
|
W zadaniach wielokrotnego wyboru sprawdzane
są na ogół pojedyncze umiejętności. |
|
|
|
|
|
typ (D) |
Przykład |
|
Filip pomagał mamie w przygotowaniu uroczystości.
Połącz
czynności wykonywane w domu z odpowiednim sprzętem.
pranie
prasowanie
sprzątanie
|
żelazko
odkurzacz
pralka
mikser |
|
|
(Święto Filipa) |
|
|
Zadanie na dobieranie (D) dobrze nadają się do badania
umiejętności klasyfikowania elementów, tworzenia par itp. |
|
|
|
|
|
typ
(P–F) |
Przykład |
|
Rośliną często uprawianą w
naszych ogrodach jest słonecznik. Słoneczniki mogą wyrastać na wysokość
3 – 4 m, dlatego najczęściej obsadza się nimi obrzeża ogródków i
działek. Są bardzo ozdobnymi roślinami, a ich jadalne nasiona są zdrowym
i pożywnym przysmakiem. Nasiona słonecznika najlepiej jest wysiewać
pojedynczo, w odstępach od 15 do 18 cm w rzędzie. Odległość między
rzędami powinna wynosić 60 cm. Nasiona kiełkują najszybciej w temperaturze
od 8 do 10°C. Młode rośliny są wytrzymałe, znoszą spadki temperatury
nawet do - 4°C. Dlatego słonecznik można siać dość wcześnie, bez obawy o
wiosenne przymrozki.
| |
Czy prawdą jest, że słoneczniki: |
| |
A. są bardzo wrażliwe na wiosenne przymrozki. |
|
| |
B. temperaturę - 2°C zniosą bez uszkodzeń. |
|
| |
C. mogą kiełkować w temperaturze - 4°C. |
|
|
|
(Ogrody) |
|
|
Zadanie typu prawda–fałsz (P–F) sprawdza na ogół jedną
umiejętność. |
|
|
|
|
|
Profesor Bolesław Niemierko określił ogólnie przydatność
poszczególnych form zadań do sprawdzania czynności z kategorii
taksonomicznych. |
|
|
|
TYPOLOGIA PISEMNYCH ZADAŃ TESTOWYCH |
|
|
|
Zadania |
Przydatność do sprawdzania czynności
z kategorii taksonomicznych |
|
Rodzaj |
Forma |
A
Zapamiętywanie wiadomości |
B
Zrozumienie wiadomości (wyjaśnianie) |
C
Stosowanie wiadomości
w sytuacjach typowych |
D
Stosowanie wiadomości
w sytuacjach problemowych |
|
Otwarte |
Rozszerzonej odpowiedzi (RO)
|
+ |
+ |
+ + |
+ |
|
Krótkiej odpowiedzi (KO)
|
+ + |
+ + |
+ |
+ + |
|
Z luką (L) |
+ |
+ |
– |
– |
|
Zamknięte |
Wielokrotnego wyboru (WW)
|
– |
+ + |
+ |
+ + |
|
Na dobieranie (D) |
+ |
+ |
– |
– |
|
Prawda–fałsz (PF) |
– |
+ + |
– |
+ |
|
|
|
|
W swoich publikacjach prof. Bolesław Niemierko omawia wady i
zalety zadań testowych. |
|
|
|
ZALETY I WADY ZADAŃ TESTOWYCH OTWARTYCH I ZAMKNIĘTYCH |
|
|
|
ZALETY ZADAŃ |
|
ZAMKNIĘTYCH |
OTWARTYCH |
| 1. |
Szeroki zakres zastosowań. |
| 2. |
Obiektywne punktowanie wyników. |
| 3. |
Sprawność pomiarowa. |
| 4. |
Wdrażanie do podejmowania decyzji. |
|
| n |
Mogą obejmować większy zakres materiału. |
| n |
Udzielanie odpowiedzi zajmuje mało czasu. |
| n |
Łatwa konstrukcja klucza punktowania. |
| n |
Punktowanie zadań zajmuje mało czasu i jest obiektywne
(zadania może sprawdzać czytnik). |
| n |
Prostsza analiza wyników. |
|
| 1. |
Zadowalająca reprezentatywność zbioru zadań. |
| 2. |
Wysoki obiektywizm punktowania. |
| 3. |
Niepodatność na zgadywanie odpowiedzi. |
| 4. |
Łatwość konstrukcji. |
|
| n |
Sprawdzają kreatywność zdającego. |
| n |
Pozwalają na samodzielność pracy i swobodę wypowiedzi. |
| n |
Wymagają poprawnego stosowania zwrotów i wyrażeń
typowych dla danego przedmiotu. |
|
|
WADY ZADAŃ |
|
ZAMKNIĘTYCH |
OTWARTYCH |
| 1. |
Niemożność tworzenia syntez przez uczniów. |
| 2. |
Fałszywy obraz świata i wiedzy ludzkiej jako zamkniętych
systemów o stałych czytelnych prawidłowościach. |
| 3. |
Przewaga form zadań nad treścią kształcenia. |
| 4. |
Większy niż w przypadku zadań otwartych błąd pomiaru. |
| 5. |
Trudność konstruowania zadań. |
|
| n |
Można sprawdzać tylko ograniczony zestaw umiejętności. |
| n |
Stwarzają możliwość zgadywania poprawnej odpowiedzi. |
| n |
Trudność w konstruowaniu poprawnych i wartościowych
zadań o wyższej taksonomii. |
|
| 1. |
Poszatkowanie treści kształcenia. |
| 2. |
Ciążenie ku niskim kategoriom celów kształcenia. |
| 3. |
Niepełny obiektywizm punktowania. |
|
| n |
Obejmują mniejszy zakres treści kształcenia. |
| n |
Trudność w jednoznacznym konstruowaniu poleceń. |
| n |
Trudność w obiektywnej ocenie zadań. |
| n |
Udzielanie odpowiedzi zajmuje dużo czasu. |
| n |
Czasochłonność procesu sprawdzania i oceniania. |
| n |
Trudna konstrukcja modelu oceniania |
| n |
Czasochłonna analiza. |
| n |
Trudna interpretacja wyników. |
|
|
